De brandnetel: Urtica dioica
Over de gehele wereld zijn ongeveer 500 verschillende soorten te vinden, waarvan de meeste in de tropen groeien.
De brandnetel wordt al sinds de Romeinse tijd gebruikt tegen reumatische aandoeningen. De Romeinen sloegen met brandnetels op de ontstoken gewrichten om een ontstekingreactie op te wekken die de aandoening kalmeerde.
De tinctuur verlicht symptomen van artritis en reuma, helpt tegen bloedarmoede en stelpt bloedingen. (1)
De brandnetel is een belangrijk kruid. In het plantenrijk is het een van de rijkste chlorofylbronnen. Het gedroogde kruid is een uitstekend voedsel voor runderen en paarden.
Het is rijk aan ijzer, kalk, natrium, chloor en eiwitten. Het beschermt tegen besmettelijke ziekten en tegen wormen en doet de melkgift toenemen.
Een oud boerenmiddel tegen wormen is in wei gekookte brandnetels. Brandnetels, gekookt en door granen gestampt, kunnen pluimvee dikker maken.
De voedingswaarde van brandnetelbloemen komt overeen met die van brood.
Toepassing: bij verlies aan gewicht, slechte eetlust, hartziekten, longkwalen, onzuiver bloed, spierverzwakking, verlamming en reumatiek.
De zaden zijn eetlustopwekkend, wanneer ze door het voer gemengd worden. Het sap van de netels, vermengd met de zaden is een waardevol haartonicum.
Dit mengsel, voor in- en uitwendig gebruik, geeft een mooie glans aan de vacht. (2)
De brandnetel is een goed middel om kwalen door vitaminetekorten te voorkomen en te genezen, zoals allerlei infectieziekten, oogkwalen, bepaalde eczemen, slecht werkende darmen en ademhalingsorganen.
Ze voert water af, laxeert, voert achtergebleven stofwisselingsslakken af en reinigt zo het bloed. Het enzym secretine dat zij bevat, werkt bevorderend op de maagsapafscheiding, waardoor voedsel beter verteerd wordt.
Thee trekt men van 20 gram bladeren op een halve liter water. De thee van de wortel werkt sterker. (3)
Victor Hugo in Les Miserables
Op een dag zag hij boeren die brandnetels aan het plukken waren. Hij keek naar de planten die al ingezameld waren en zei: 'Ze zijn dood. Toch zou het goed zijn wanneer de mensen zouden weten hoe ze er gebruik van kunnen maken.
Wanneer de netel nog jong is, zijn de bladeren een zeer voedzame groente, wanneer hij volwassen is geeft het vezelstoffen zoals vlas.
De kledingstof die gemaakt wordt van netels is net zo sterk als canvas. Fijngehakt is het een prima voer voor kippen en wanneer het fijngestampt wordt, voor koeien.
Zaadjes door het voer gemengd, zorgen voor een mooie glans van de vacht; wortels gemengd met zout geven een mooie kleur geel.
En wat heeft de brandnetel nodig? Een beetje aarde, geen aandacht, geen cultivatie. Dat is alles en met een beetje moeite kan er nuttig gebruik van gemaakt worden.' (5)
Krijg je tijdens het inzamelen van de planten jeuk omdat je in aanraking bent gekomen met de fijne haartjes, dan wordt de jeuk weggenomen door sap uit de bladeren dat op de plek gewreven wordt.
Belangrijk: pluk als aanvullende voeding voor honden alleen de toppen van jonge netels die nog niet gebloeid hebben. Volwassen planten bevatten stoffen die de nieren irriteren.
100 gram gedroogd poeder bevat 30,4 gram eiwitten (30%), 2970 mg kalk, 680 mg fosfor, 32,2 mg ijzer, 650 mg magnesium, 20,2 mg beta caroteen en 3450 mg kalium, samen met vit A, C, D en B complex.
Het is goede voeding voor dieren die wat extra mineralen en vitaminen kunnen gebruiken.
Het gedroogde kruid kan door het voer gemengd worden: ½ theelepel per 500 gram voer.
Een aftreksel van de bladeren kan gebruikt worden bij honden die jeuk hebben vanwege een allergische reactie op bijv. vlooien.
Een handvol jonge planten opkoken in ½ liter water, van het vuur af halen en 2 uur laten trekken - daarna zeven. Goed in de huid masseren. (4)
Soms voegt men azijn toe aan het kookwater en een beetje parfum nadat het gezeefd is.
Kippen leggen meer eieren worden dikker wanneer gedroogde, verpoederde brandnetels toegevoegd worden aan het voer.
Kalkoenen eten de fijngesneden verse bladeren en varkens eten graag gekookte netels.
Bronnen
(1) Marcus A. Webb: Kruiden
(2) Juliette de Baiacly Levy: Kruidengeneeskunde voor dieren
(3) Mellie Uyldert: Lexicon der geneeskruiden
(4) Mary L. Wulff-Tilford and Gregory L. Tilford: Herbs for Pets
(5) Victor Hugo: Les Miserables
