Kopra olie versus kokos olie
Er zijn twee mogelijkheden om kokosolie te maken: van kopra en van vers kokosvlees.
Kopra is gedroogd kokosvlees dat geproduceerd wordt voor industriële doeleinden. Het vlees wordt gerookt, in de zon gedroogd of in een droogoven - of een combinatie van deze drie. De meeste kokosolie op de wereldmarkt wordt gemaakt van kopra, die op deze manier verkregen is.
Als kopra gebruikt wordt als basismateriaal, is de koud geperste, ongeraffineerde olie die er uitgetrokken wordt, niet geschikt voor consumptie. Deze moet eerst gereinigd of geraffineerd worden.
Het is onmogelijk om kokosolie van virgin of extra virgin kwaliteit te maken van kopra. In kopraolie zit altijd een klein percentage chemicaliën: residuen van het raffineren, bleken en geurloos maken van de ruwe olie. Deze zitten niet in olie die gemaakt wordt van vers kokosvlees.
Er is nog geen internationale standaard voor virgin kokosolie, maar men is het er wel over eens dat virgin kokosolie alleen uit vers kokosvlees, ook wel NON-kopra genoemd, getrokken kan worden.
In de kopraolie-industrie wordt geen gebruik maakt van gezonde productiemethoden. Dit heeft te maken met het kolonialisme en de industriële ontwikkelingen in de wereldsteden op het eind van de 19e eeuw.
Men begon op grote schaal plantaardige oliën te produceren en ruw materiaal moest omgezet worden in iets dat gemakkelijk te vervoeren was.
Het probleem met kokos was de omvang van de verse noten. Men zocht naar een manier om alleen het oliehoudende deel van de noot te verschepen en kopra was het antwoord.
Dankzij de stabiliteit van de verzadigde olie bleef de kwaliteit goed, zelfs na een soms maandenlange reis, maar de kopra stonk wel en er was ook schimmelvorming en besmetting met aflatoxine.
Toen al had men de drogerijen kunnen ombouwen tot bedrijven waar de olie meteen uit de kopra getrokken werd, maar in die tijd dacht men niet aan kleinschalige productieactiviteiten in de koloniën.
Er werd gekozen voor de bouw van raffinaderijen om de rommel en onzuiverheden te verwijderen - aan de andere kant van de oceaan.(1)
Met de Direct Micro Expelling methode (DME) kan kokosolie geproduceerd worden van vers kokosvlees - binnen anderhalf uur na het openen van de noot, overal ter wereld waar kokosbomen zijn. De olie is puur en natuurlijk en van een hoogwaardige kwaliteit.
Als GMP (Good Management Practices) toegepast wordt, zoals het gebruik van noten die niet bedorven zijn, blijft de olie jarenlang goed. Dr. Dan Etherington, de ontwikkelaar van DME, heeft drie jaar oude kokosolie die nog steeds smaakt en ruikt als verse olie.
Met DME wordt kokosolie geproduceerd van vers kokosvlees. De extractie is efficiënt: meer dan 85 procent van de beschikbare olie wordt eruit getrokken. Voor een liter olie zijn 9 tot 15 noten nodig, afhankelijk van de grootte. De olie bevat nog geen 0,2 procent vrije vetzuren en veel vitamine E.
Kopraolie heeft het laagste percentage tocoferol (vitamine E) van alle plantaardige oliën. In 1970 werden monsters geanalyseerd. Gemiddeld werd 913 milligram tocoferol aangetroffen per gram ongeraffineerde olie. Na het raffineren was dit 318 milligram en na het bleken en reukloos maken nog maar 55.
Hieruit blijkt hoe waardevol voedsel geruïneerd wordt door te veel bewerkingen.(2)
Toen Dr. Dan Etherington, landbouwkundig econoom aan de National University in Canberra, Australië, in 1992 in Mozambique was als leider van een consultancy team, werd hem gevraagd of hij een systeem kon ontwikkelen, waarmee arme boeren op een professionele manier kokosolie van een goede kwaliteit konden produceren.
Hij ging met collega’s en vrienden aan de slag om kleine productie units te ontwikkelen, waarmee in gezins- of dorpsverband 20 tot 50 liter kokosolie per dag geproduceerd zou kunnen worden. Kokonut Pacific Pty Ltd werd opgericht en in 1997 kon hij beginnen om DME productie-units te verkopen met de bijbehorende trainingen en consultancy services.
De units werken op elektriciteit of zonnepanelen en kunnen ingebouwd worden in elke loods of schuur, waar dan ook ter wereld. DME helpt om het inkomen en de levensstandaard van kwetsbare bevolkingsgroepen in tropische gebieden te verbeteren door lokale vruchten ter plekke om te zetten in hoogwaardig producten waar wereldwijd steeds meer vraag naar is.
Ignit Bekken, september 2005, De Ware Tijd, Suriname.
Bronnen:
Dan Etherington, Kokonut Pacific Pty Ltd
1) 'A policy perspective on coconut processing in the South Pacific islands', C O R D (Coconut Research and Development) IV(2), July 1988, p. 1 - 39.
2) Chemists Quarterly (Philippines). 9(1):47-70.